ساختاری معماری در دوره قاجار گرچه چندین سبک متفاوت را شامل میشد؛ اما ساختار آن در میان شهرها و روستاها متفاوت بود. در روستاها معمولاً خانهها بسته به نوع آب و هوا با مصالح بسیار ابتدایی ساخته میشد که عمدتاً شامل خشت و کاه و... بود. علاوه بر این، برخی از امکانات امروزی خانهها، همچون حمامها در بیرون از خانه ساخته میشدند.
ساختار سیاسی و اجتماعی قاجاریان ساختار چندان پیچیدهای نبود و تقریباً ادامه همان ساختار حکومتهای گذشته بود. در شکلی کلی این ساختار مرکب از دو طبقه حاکم و محکوم بود که در رأس حکومت حاکم دولت قرار داشت. طبقه روحانیت نیز به واسطه نفوذ معنوی و جایگاه خاص دین در نزد مردم در این طبقه قرار داشت.
بازار ایرانیان در دوره قاجار، بازارهای با اشکال خاص بود که در نوع خود از جهات مختلف، منحصر و بینظیر محسوب میشد. جدا از معماری خاص بعضی از این بناها، بسیاری از بازارها محل خرید و فروش انواع و اقسام کالاها محسوب میشدند.
پیدا شدن منابع جدید نفتی و خارجشدن روسیه از شمال ایران، زمینه همکاری نزدیکتر بین ایران و آمریکا را فراهم آورد. بهخصوص آنکه مخالفت صریح آنها با قرارداد ناعادلانه ۱۹۱۹، اعتباری تازه برای آمریکاییان به ارمغان آورد و باعث پیدایش خط سوم در عرصه روابط خارجی ایران شد.
درخصوص عوامل و متغیرهای دخیل در انعقاد قرارداد 1907 بین انگلستان و روسیه و تقسیم ایران به حوزه های نفوذ دو کشور، بحثهای متعددی صورت گرفته است. عده ای از تاریخ نگاران به متغیر اقتصادی و دستیابی به منابع اقتصادی ایران اشاره نموده اند و برخی دیگر نیز به رقابتهای سیاسی و تلاش هر دو قدرت استعماری در جهت توسعه نفوذ سیاسی و امنیتی خود در ایران تاکید دارند....
ساختمانسازی یا ساخت خانهها در دوره قاجار با مصالح ساده و ابتدایی صورت میگرفت. به طوری که پایه اصلی بسیاری از خانهها در شهرها و روستاها از گل تشکیل میشد. با این حال برخی از شهرها و روستاهای ایران از مصالح جدیدتری چون آجر بهرهمند بوده و خانههای مدرنی محسوب میشدند.
تنوع شغلی در شهرهای عصر قاجار به مراتب زیاد بوده و افراد در مشاغل خاصی مهارت و اشتغال داشتند. برخی از این مشاغل از سختی و ظرافت خاصی برخوردار بوده و به دلیل پرداخت عوارض کاری، سود چندانی از زحمت خود نمیبردند.
شهر قم، در دوره قاجار یکی از شهرهای کمجمعیت کشور بود که دلیل عمده آن ناشی از شرایط جغرافیایی آن بود. اقلیم قم، گذشته از آنکه موانع و مشکلاتی بر زیست طبیعی انسان ایجاد نموده بود، از نظر اقتصادی مزایا و امکاناتی نیز داشت.
خارجیان نقش مهمی در سازماندهی ارتش ایران در دوره قاجار داشتند و علاوه بر روسها که مهمترین بخش سازماندهی ارتش را در کنترل خود داشتند، اتریشیها نیز در بخشهای مختلف ارتش همچون بخش نظامی و اداری حضور داشتند. البته نقش آنان به مانند روسها چندان پررنگ نبود و بعد از مدتی بسیاری از آنان از ایران رفتند.
نظام مالیاتگیری قاجاریان بر اساس مکانیسمها و قوانین یکسانی پایهگذاری شده بود. با این حال در عمل و هنگام دریافت مالیات، این اصل با موانعی روبرو بود. چنانچه برخی از حکام و فرماندهان، از آن تعدی میکردند و یا برخی از مناطق بر حسب وضعیت جغرافیایی خود مشمول پرداخت میزان متفاوتی از مالیات میشد.
پست در ایران تا سال 1258 به صورت «اداره پست» به فعالیتش ادامه میداد تا این که در این سال ناصرالدین شاه قاجار دستور تاسیس «وزارت پست» را صادر کرد. در زمان صدارت امیرکبیر تحولات عظیمی در وزارت پست ایران رخ داد و در پی آن نظام پستی نوین در کشور ایجاد شد.
در جامعه عهد قاجار، فاصله چندانی بین کودکی و و ازدواج دختران وجود نداشت. دختران اغلب از ۷ تا ۱۳ سالگی ازدواج میکردند. سعادتمندترین دختران آنهایی بودند که در خانه شوهر به بلوغ میرسیدند، زیرا تصور میشد که بدینگونه، آنان از وسوسههای نفسانی بیشتر در امان خواهند ماند.» بیشتر ازدواجها در محدوده خویشاوندان و فامیل بود و دختران و پسران هیچ نقشی در ...
زلفها را چین چین وحلقه با لعاب بهدانه بر پیشانی میچسباندند. با وسمه یارنگی وحنا ابروهای پهن و پیوسته میکشیدند و گاه میان آن خالی مینهادند. چشمها را سرمه کشیده بر چهره سفیداب وسرخاب فراوان میمالیدند. بر پشت لب سبیلی باریك میکشیدند ولب را اندکی با سرخاب رنگی می دادند.
سبک خانههای ایرانیان در دوره قاجار پییش از آنکه متأثر از هنر و سلیقه آنان باشد متأثر از عوامل محیطی و مخاطرات آن بود. این عوامل تأثیر مخربی بر روند زندگی قاجاریان داشت و زندگی آنان را تحتالشعاع قرار داده بود.
علّت بکار بردن اصطلاح «شیخیّه» برای پیروان این فرقه، آن است که رهبران این فرقه افکار و عقاید خود را که با عقاید شیعیان متفاوت است، از شیخ احمد احسائی اخذ کردهاند؛ به آنها «شیخیّه» به معنای پیروان و تبعیّت کنندگان از شیخ گفته میشود.
پس از قتل ناصرالدینشاه، فرزندش مظفرالدینشاه در سن 45 سالگی به پادشاهی رسید. صدارت عظمای او را ابتدا امینالسلطان برعهده داشت اما ناکامی امینالسلطان در اصلاح امور مالی و ناتوانی در سیاست خارجی و مشکلات داخلی، فرصت را برای رقبای او فراهم آورد و مظفرالدینشاه سرانجام او را عزل کرد و امینالدوله را بهجای او گماشت. مظفرالدینشاه چون مردی علیل و بیمار ...
بدون تردید دوران صدرات امیرکبیر در زمان سلطنت قاجاریه، به عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران محسوب می شود و اقدامات اصلاحی وی می توانست در روند نوسازی ایران در ابعاد مختلف تاثیر گذار باشد و این کشور را در مسیر توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار دهد. امری که به خاطر توطئه های داخلی و خارجی با قتل امیر کبیر ناتمام ماند.